Fakty o NGO - ngo.pl

Liczba organizacji pozarządowych, tj. stowarzyszeń i fundacji, zmienia się z roku na rok, ponieważ nowe podmioty się rejestrują, a niektóre kończą swoją działalność. Na koniec 2024 roku było zarejestrowanych 161 tys. organizacji pozarządowych, w tym 117 tys. stowarzyszeń oraz 44 tys. fundacji (dane według rejestru REGON, stan na 31 grudnia 2024 roku). Formę prawną stowarzyszenia mają także ochotnicze straże pożarne (OSP), których jest prawie 17 tys.

Liczba aktywnych organizacji pozarządowych jest jednak niższa, ponieważ nie wszystkie zarejestrowane organizacje faktycznie prowadzą działalność. Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego szacujemy, że aktywnie działa około 75 tys. stowarzyszeń i fundacji (czyli mniej więcej 50% zarejestrowanych podmiotów). Pozostałe zawiesiły swoją działalność lub ją zakończyły, ale się nie wyrejestrowały.

Mówiąc o liczebności sektora pozarządowego bierzemy pod uwagę tylko dwie formy prawne: stowarzyszenia i fundacje, czyli stosujemy tzw. wąską definicję sektora pozarządowego, gdyż to one stanowią jego trzon i są najbardziej powszechne. Warto jednak pamiętać, że sektor społeczny jest znacznie większy i obejmuje kilkanaście innych typów podmiotów. Do szeroko rozumianego sektora społecznego zaliczamy m.in. grupy nieformalne, organizacje kościelne, organizacje o profilu gospodarczym, zawodowym, pracowniczym lub politycznym, a także organizacje ekonomii społecznej.

Liczba zarejestrowanych stowarzyszeń i fundacji różni się w zależności od regionu Polski. Zdecydowanie najwięcej jest ich na Mazowszu – 30 tysięcy, w tym prawie połowa w samej Warszawie. Drugie miejsce pod względem liczebności organizacji zajmuje Śląsk, na którego terenie ma swoją siedzibę 15 tys. podmiotów. Po 14 tys. fundacji i stowarzyszeń jest też zarejestrowanych w Wielkopolsce, Małopolsce oraz na Dolnym Śląsku. Zdecydowanie najmniej organizacji jest w województwie opolskim, lubuskim, podlaskim i świętokrzyskim – po około 4 tysiące. 

Warto także spojrzeć, gdzie zlokalizowane są organizacje pod kątem wielkości miejscowości. Połowa fundacji i stowarzyszeń ma swoje siedziby, na wsiach i w małych miastach, liczących do 50 tys. mieszkanek i mieszkańców. Z kolei nieco ponad co trzecia organizacja mieści się w największych miastach z ponad 200 tys. mieszkanek i mieszkańców, w tym 11% w Warszawie.

Przyglądając się liczbie organizacji pozarządowych w Polsce widzimy, że na jedną fundację przypadają niecałe trzy stowarzyszenia. Kiedy jednak spojrzymy na nowopowstające organizacje to obserwujemy, że od kilku lat dynamika przyrostu nowych fundacji jest bardzo duża. Polki i Polacy coraz chętniej zakładają fundacje, a nie stowarzyszenia. W 2024 roku zarejestrowało się 7,2 tys. nowych organizacji, w tym 3,7 tys. stowarzyszeń i 3,5 tys. fundacji. Jeszcze w 2014 roku powstawało dwa razy więcej stowarzyszeń niż fundacji, a w 2008 roku różnica pięciokrotna.

Opracowanie na podstawie danych z rejestrów KRS i REGON (stan na 31.12.2024) oraz wyników badań Stowarzyszenia Klon/Jawor"Kondycja organizacji pozarządowych 2024”.