Ile jest NGO w Polsce? Czy jest więcej fundacji, czy stowarzyszeń? W jakich częściach Polski jest najwięcej organizacji pozarządowych?
W Polsce w grudniu 2017 roku było zarejestrowanych około 23 tysięcy fundacji i 111 tysięcy stowarzyszeń.
Warto zaznaczyć, że 134 tysięcy zarejestrowanych w Polsce organizacji nie oznacza, że tyle właśnie aktywnie działa. Stowarzyszenie Klon/Jawor na podstawie wyników badań „Kondycja sektora organizacji pozarządowych” szacuje, że około 70-75% będących w rejestrze organizacji rzeczywiście prowadzi swoją działalność. Pozostałe ją zawiesiły bądź zakończyły, jednak nie wyrejestrowały się z rejestrów. Oznacza to, że w Polsce aktywnie działa około 100 tysięcy stowarzyszeń i fundacji.
Mówiąc o liczebności sektora pozarządowego bierzemy pod uwagę tylko dwie formy prawne: stowarzyszenia i fundacje, czyli stosujemy tzw. wąską definicję sektora pozarządowego. Warto jednak wiedzieć, że w Polsce istnieje około 50 tys. innych podmiotów, które można zaliczyć do szeroko rozumianej sfery społecznej. Są to m.in. koła łowieckie, związki zawodowe, spółdzielnie socjalne, organizacje pracodawców, koła gospodyń wiejskich, kółka rolnicze, cechy rzemieślnicze, instytucje kościelne i partie polityczne.
Przeczytaj więcej: Co to jest organizacja pozarządowa (NGO)?
Liczba zarejestrowanych stowarzyszeń i fundacji różni się w zależności od regionu Polski – zdecydowanie najwięcej jest ich na Mazowszu - 23 tysiące, w tym ponad połowa w samej Warszawie. Po ponad 10 tysięcy organizacji jest zarejestrowanych w Wielkopolsce, Małopolsce, na Śląsku oraz na Dolnym Śląsku. Zdecydowanie najmniej organizacji jest w województwie opolskim, lubuskim, podlaskim i świętokrzyskim – po około 3-4 tysiące.
Mapa 1. Liczba stowarzyszeń i fundacji w Polsce (stan na 31.12.2017)
Tabela 1. Liczba stowarzyszeń i fundacji w Polsce (stan na 31.12.2017)
Bezwzględna liczba stowarzyszeń i fundacji w poszczególnych województwach nie odpowiada w pełni na pytanie o regionalne zróżnicowanie wielkości sektora pozarządowego, gdyż duża liczba organizacji w niektórych województwach wynika po prostu ze znacznego zagęszczenia ludności na danym terenie. Z tego względu ciekawych wniosków może dostarczyć zestawienie liczby zarejestrowanych organizacji z liczbą mieszkańców województw. Okazuje się, że tak mierzona obywatelska aktywność jest zdecydowanie największa na Mazowszu, jest też wysoka w województwie dolnośląskim i warmińsko-mazurskim, najmniejsza zaś na Śląsku.
Mapa 2. Liczba stowarzyszeń i fundacji na 10 tys. mieszkańców (stan na 31.12.2017)
Ponad połowa sektora pozarządowego jest zlokalizowana na wsi i w małych miastach liczących nie więcej niż 50 tysięcy mieszkańców. Z kolei niemal co trzecia organizacja funkcjonuje w największych polskich miastach liczących więcej niż 200 tysięcy mieszkańców.
Tabela 2. Liczba stowarzyszeń i fundacji w Polsce (stan na 31.12.2017)
Przyglądając na liczbie organizacji pozarządowych w Polsce widzimy, że na jedną fundację przypada pięć stowarzyszeń. Kiedy jednak spojrzymy na nowopowstające organizacje obserwujemy, że dynamika przyrostu nowych fundacji jest bardzo duża. Polacy bardzo chętnie zakładają fundacje. W ubiegłym 2017 roku powstało 5,5 tys. nowych organizacji – w tym „tylko” dwa razy więcej stowarzyszeń niż fundacji. Jeszcze w 2011 roku powstawało trzy razy więcej stowarzyszeń niż fundacji, a w 2007 różnica była siedmiokrotna.
Wykres 1. Liczba rejestrowanych stowarzyszeń i fundacji w Polsce
Opracowanie na podstawie danych z rejestrów KRS i REGON (stan na 31.12.2017) oraz badań Stowarzyszenia Klon/Jawor "Kondycja sektora organizacji pozarządowych" z 2015 roku.