Fakty o NGO - ngo.pl

Ostatnie lata do przyniosły wiele wyzwań i kryzysów. Wśród nich możemy wymienić chociażby pandemię COVID-19, eskalację wojny w Ukrainie, kryzys uchodźczy na polskich granicach, a także katastrofy naturalne, jak powódź we wrześniu 2024 roku, pożary itp. Organizacje pozarządowe z jednej strony odczuwają konsekwencje tych kryzysów, o czym piszemy w dalszej części tego rozdziału, a z drugiej – aktywnie angażują się w łagodzenie ich skutków. 

42% stowarzyszeń i fundacji deklaruje, że po 2020 roku  włączało się w odpowiedź na sytuację kryzysową w Polsce. Najwięcej organizacji – co czwarta (25%)  – angażowało się w reakcję na pandemię COVID-19. Co piąta (20%) udzielała pomocy w ramach kryzysu humanitarnego, uchodźczego, a 13% włączyło się w niesienie pomocy w odpowiedzi na katastrofy naturalne i kataklizmy pogodowe.

W 2024 roku, dwa lata po eskalacji konfliktu w Ukrainie, ponad połowa organizacji (54%) odczuwa wpływ wojny na swoją obecną sytuację (tzn. dostrzega wpływ na co najmniej jeden z ośmiu aspektów funkcjonowania organizacji, który badałyśmy). Pozostała część organizacji jest podzielona: 36% twierdzi, że w żadnym wymiarze swojego działania nie odczuwa wpływu wojny, a 10% nie jest pewna swojej odpowiedzi. 

Wpływ wojny w Ukrainie na polskie organizacje pozarządowe jest zróżnicowany. Dla części organizacji wojna przyczyniła się do rozwoju sieci kontaktów i współpracy. 17% organizacji wskazało, że rozwinęło sieć kontaktów w kraju, a 11% zauważyło rozwinięcie współpracy międzynarodowej oraz zwiększenie liczby osób zaangażowanych w swoje działania. 16% organizacji rozpoczęło świadczenie usług lub pomocy bezpośredniej, czyli podjęło (i nadal prowadzi) działania, których wcześniej nie realizowało. To pokazuje, że część organizacji aktywnie zareagowała na kryzys humanitarny, dostosowując swoje działania do nowych potrzeb.

Jakiekolwiek skutku pandemii doświadcza obecnie siedem na dziesięć organizacji (70%). Oznacza to, że pandemia była zjawiskiem o znacznie szerszym i bardziej powszechnym oddziaływaniu niż wojna w Ukrainie.

Dokładnie połowa organizacji dostrzega jakieś pozytywne konsekwencje pandemii. Jednym z najbardziej odczuwanych jej skutków było upowszechnienie zdalnego lub hybrydowego modelu pracy, co wdrożyło i praktykuje do dziś 32% organizacji. Podobna pod względem wielkości grupa wskazała, że pandemia przyspieszyła transformację cyfrową ich podmiotu oraz spowodowała zwiększenie udziału działań online w ofercie organizacji. Te dane sugerują, że organizacje dostosowywały swoje działania do nowych warunków, a nawet przekuły kryzys w pozytywne doświadczenie.  

Jednocześnie wiele organizacji odczuwa dziś negatywne konsekwencje pandemii. Zauważalna jest tendencja do zmniejszenia liczby osób zaangażowanych w bieżące działania, co potwierdziło 30% organizacji. Dla 27% pandemia spowodowała pogorszenie sytuacji finansowej, a dla 25% – zmniejszenie liczby odbiorców działań.

Opracowanie na podstawie wyników badań Stowarzyszenia Klon/Jawor "Kondycja organizacji pozarządowych 2024”.